Poederlakken

Share

Onze motoren staan bloot aan heel wat invloeden van buitenaf die stuk voor stuk constant een aanslag plegen op hun welzijn. Wrijvingen, steenslag, zouten en andere chemicaliën trachten ononderbroken de laklagen te doorbreken om daarna de metalen te kunnen aantasten. Met alle gevolgen van dien. Vele iets oudere motoren vertonen niet zelden roest en oxidatievlekken, hetgeen niet alleen lelijk oogt, maar ook langzaam maar zeker de technische capaciteiten van de componenten aantast.
Om die verwoestende invloeden een halt te kunnen toeroepen hebben veel fabrikanten druk gezocht naar technieken die de metalen voor langere tijd kunnen beschermen. Dat lukt hen dezer dagen heel goed, maar toch kan het nog altijd beter. Een motorproducent moet namelijk een gulden middenweg weten te vinden tussen de kwaliteit van zijn product en prijs die de markt daarvoor wil betalen. Ook aan het lakproces van de componenten hangt er namelijk een niet onbelangrijk prijskaartje vast en ook deze post moet passen in het prijsbestek van de productie van een motorfiets. Oorsprong
Om motorcomponenten heel lang en degelijk te kunnen beschermen is poederlakken een héél goede techniek. Deze laktechniek kent zijn oorsprong in het beschermen van heel wat industriële toepassingen en wordt aangewend op onderdelen die aan heel zware (corrosieve) omstandigheden moeten kunnen worden blootgesteld zonder daarbij om de haverklap een nieuwe beschermlaag of onderhoud nodig te hebben. Niet zelden worden dan ook metalen bouwelementen en machineonderdelen met poederlak afgewerkt. Ook in ons interieur zijn heel wat toepassingen van poederlak terug te vinden. Het plaatwerk van huishoudelijke toestellen is bijvoorbeeld meestal van een laagje poederlak voorzien en ook metalen meubels worden meer en meer met poederlak afgewerkt. Om ons degelijk te laten informeren over het poederlakproces gingen we op bezoek bij de firma RAL te Eeklo. Dit bedrijf is namelijk niet alleen gespecialiseerd in het behandelen van allerlei materialen met poederlak, maar is ook geen onbekende in het motorwereldje. Heel wat motoronderdelen vinden uiteindelijk hun weg naar dit bedrijf dat in de loop der jaren heel wat kennis heeft vergaard over het behandelen van motoronderdelen met poederlak. Alex Laureyns, de zaakvoerder van RAL, nam er ruim de tijd voor om ons tekst en uitleg te geven bij wat er allemaal komt kijken om een motoronderdeel er terug als nieuw en voorzien van een laag poederlak te laten uitzien, voor het zijn bedrijf verlaat.
Principe
Poederlakken is een laktechniek waarbij een speciale lak wordt gebruikt. In tegenstelling tot wat je normaliter zou verwachten is de verf niet in een vloeibare toestand wanneer ze wordt aangeleverd aan de verwerkers, maar wel in poedervorm. In dat stadium is poederlak best te vergelijken met gekleurd talkpoeder. Het aantal kleuren waaruit gekozen kan worden is bijna onbeperkt want het gehele RAL gamma -een norm voor kleuren die vele honderden referenties telt- is beschikbaar. Bovendien kan je kiezen tussen een matte, half glanzende of blinkende uitvoering. Ook metaalkleurige lakken zijn verkrijgbaar, samen met ettelijke heel speciale effecten (parelmoer, mica, etc…). Met de hulp van een speciale spuitinstallatie wordt het poeder op de te behandelen stukken aangebracht. Die installatie werkt op het principe van statische elektriciteit, hetgeen betekent dat de verf automatisch door de te behandelen delen wordt aangetrokken en zich mooi gelijkmatig over de stukken verspreidt. Vervolgens gaan de aldus bespoten onderdelen voor een vastgestelde periode de oven in, waar de verf onder de invloed van de hoge temperaturen eerst vloeibaar wordt om daarna een heel harde, duurzame, doch ook flexibele laag te vormen over het behandelde stuk.
Voorbereidende werken Het verkregen eindresultaat -zowel optisch als technisch- staat en valt door de kwaliteit van de voorbereidende werkzaamheden. Op dat punt verschilt het poederlakken dus totaal niet van een traditionele bewerking met de beter bekende lakken. Elk onderdeel moet, voor het kan behandeld worden met poederlak, eerst en vooral ontdaan worden van alle materialen die een temperatuur van ongeveer 200°C niet kunnen verdragen, dus opletten voor kunstsof-onderdelen en laswerk met tin. In de praktijk betekent dat dus dat enkel metalen onderdelen -ijzer, inox, koper en aluminium- in het proces mogen betrokken worden. Olie en vet moeten zorgvuldig worden verwijderd met een goede ontvetter en ook de lagers moeten uit de te behandelen stukken worden weggenomen. Pas dan kan het onderdeel aan zijn verjongingskuur beginnen. Het te lakken stuk wordt vervolgens gezandstraald met een fijn straalmiddel waardoor vervorming of putinslag wordt voorkomen. Naargelang de aard van het materiaal en het gewenste eindproduct worden de onderdelen gestraald tot er van de oude laklagen geen spoor meer te bekennen valt en het pure, blote staal of aluminium zichtbaar wordt. De delen die niet met poederlak mogen in contact komen worden vervolgens afgeschermd. Het is wenselijk deze op voorhand met kleefband af te plakken, waardoor de niet te lakken onderdelen duidelijk zichtbaar zijn. Deze worden nadien overplakt met een hittebestendige kleefband door RAL. Draadeinden, lagerzittingen en dergelijke worden met speciale rubberen doppen afgeschermd tegen de poederlak. Op de plaatsen waar bouten een houvast vinden komen tapjes te zitten, maar beter is het nog om in die gaten boutjes te schroeven die daarna terug verwijderd kunnen worden. Bij doorlopende gaten kan je maar beter de boutjes niet volledig door het gat draaien, maar wel gelijk met de achterzijde van het gat, anders kan het boutje er niet meer uitgedraaid worden door de sterke hechting van de verflagen. Op het onderstaande beeld zie je de beschermingen die de eigenaar van het frame heeft aangebracht. Om er zeker van te zijn dat je enkel die oppervlakken laat poederlakken die je wenst is het echter best om je gehele project met de lakker door te spreken, een woordje uitleg teveel kan nooit kwaad!
Grondlaag
Vervolgens worden de onderdelen in een oven licht voorverwarmd, hierdoor verbetert de vloeiing van de grondlaag en bij poreuze onderdelen -zoals gietaluminium- worden de inwendige gassen door de verhoogde temperatuur uitgestoten .Vervolgens wordt een epoxy-grondlaag op de onderdelen gespoten. Die zorgt ervoor dat de laklagen slechts onder extreme omstandigheden van de onderdelen kunnen worden verwijderd en dat de snijranden, waar meestal de roestvorming begint, volledig worden beschermd. Deze laag heeft ook als eigenschap dat ze het onderliggende materiaal uitstekend beschermt tegen vocht-penetratie door de coating heen én een goede hechting verzekert tussen het ruwe materiaal en de afwerkingslaag. Poederlakken zonder grondlaag kan ook, maar de beschermende eigenschappen van dit type behandeling is niet echt duurzaam en zal dus zeker niet de voldoening schenken die een poederlakbehandeling met grondlaag kan bieden. De grondlaag wordt met de hierboven reeds beschreven techniek op het onderdeel aangebracht. Afhankelijk van de eigen massa en het materiaal waaruit de te behandelen onderdelen zijn vervaardigd gaan die vervolgens voor langere of kortere tijd de tweede keer de oven in. In die oven heerst er een temperatuur van ongeveer 200°C. Na ongeveer 15 minuten baktijd worden de stukken terug te voorschijn gehaald en opnieuw in de spuitcabine gebracht. Toplaag
De poederlak die gebruikt wordt als toplaag is een op polyester gebaseerd product, dat bekend staat voor de degelijke UV-bestendigheid. Het aanbrengen van de toplaag gebeurt op dezelfde manier als de grondlaag. Ook nu worden de stukken met een fijne laag poeder bedekt. Van zodra het poeder is aangebracht gaan de deuren van de oven weer open en worden de onderdelen terug in de oven gebracht en er aan de hete lucht blootgesteld. Ongeveer 30 minuten later is het bakproces voorbij en komen de behandelde onderdelen terug te voorschijn om af te koelen. Tenminste, als er geen geen vernislaag is voorzien, maar ook dan laten de stukken een prachtige afwerking zien. Om een echte hoogglans te bereiken worden de stukken van een doorschijnende vernislaag voorzien, metallicpoeders vereisen dit proces altijd om de metallicdeeltjes af te schermen. Zoniet kiest men een matte of half blinkende afwerking, hetgeen voor de meeste onderdelen gebruikelijk is. De totale dikte van een degelijke 2-lagen poederlak ligt tussen 100 en de 150 micron. Ter vergelijking geven we graag de dikte op van de laklaag die een modern standaard frame van de fabrikant meekrijgt. Die bedroeg bij onze metingen niet meer dan 34 micron. Bovendien is een standaard laklaag helemaal niet zo sterk als een degelijk aangebrachte laag poederlak… Ook de chemische weerstand van poederlak is heel goed. Zo hebben de meest voorkomende zuuroplossingen zelfs na 48 uur rechtstreeks contact nog geen invloed op het uitzicht en de sterkte van de laklaag, een geruststellende gedachte in een tijd waarin chemische producten niet meer weg te denken zijn. Alcoholoplossingen, zoals thinners en ethers, kunnen echter wel de laklagen aantasten, dus daarmee blijft het oppassen geblazen.
Prijzen en leveringstermijnen
Natuurlijk zit iedereen nu op het puntje van zijn stoel om te weten te komen of de leveringstermijnen niet mensonterend lang zijn en de prijzen voor poederlakken niet extreem hoog. Tenslotte gaat het hier om een heel arbeidsintensieve behandeling met een heel duurzaam eindresultaat. Ga maar gerust weer rustig in jullie stoel zitten want ook op deze vlakken valt het laten poederlakken van onderdelen beslist héél goed mee. Alex maakte voor ons even wat berekeningen en kwam tot de volgende prijsstelling: een frame en een achterbrug laten lakken kost je bij hem -als particulier- ongeveer 200 euro. Een velg laten lakken zonder vernislaag kost je ongeveer 70 euro, met vernislaag (boven metallics) ongeveer 85 euro. Indien er extra onderdelen moeten gelakt worden, komt daar een kleine meerprijs bij. Deze prijzen zijn richtprijzen en zijn gebaseerd op de op de RAL kleurenkaart voorkomende lakkleuren die courant gangbaar zijn. Speciale kleuren en effecten kunnen eveneens bekomen worden, de kostprijs hiervoor wordt volledig bepaald door het gekozen product en het te behandelen onderdeel welke al dan niet speciale behandelingen vereisen. De leveringstermijn bedraagt ongeveer 1 week, indien je sneller wil geholpen worden, wordt in overleg een afspraak gemaakt, dus erg lang zal je geliefde tweewieler zijn onderdelen niet moeten missen.