Mustang Pony 320 1947
Wie denkt dat Honda met zijn Dax nieuwe wegen bewandelde, heeft het misschien wel bij het verkeerde eind. Tot die conclusie kom je ongetwijfeld als je voor de Mustang Pony staat. Een heel compacte, eenvoudige motorfiets die tussen 1947 en '65 in de Verenigde Staten van Amerika werd gebouwd en verkocht.
Bij veel motormerken speelde de Tweede Wereldoorlog een belangrijke rol in hun geschiedenis. Zo ook bij Mustang. Het was aan het eind van de Tweede Wereldoorlog dat John Gladden uit Glendale Californië zich in het haar krabde en zich afvroeg wat te doen nu hij geen vliegtuigonderdelen voor het leger meer diende te produceren. Zijn keuze viel op motorfietsen, een sector waarin hij ook al voor de oorlog actief was geweest. Zijn geesteskind dat tot stand kwam met de hulp van zijn assistent Howard Forrest, was echt wel een product van zijn tijd. De eerste Mustang was een kleine, goedkope en lichte motorfiets met een cilinderinhoud van 125 cc. De gebruikte krachtbron was een uit Engeland afkomstige Villiers tweetakt motor. De Colt, zoals die Mustang heette, was echter geen lang leven beschoren. Door de bescheiden aantallen waarin de Villiers motoren vanuit Engeland werden geleverd, werd de productie van de Colt al snel stopgezet.
Gladden was echter voor niet één gat te vangen. Hij had intussen een eigen viertakt krachtbron ontwikkeld. In 1947 was die krachtbron, een industriële motor met een cilinderinhoud van 320 cc, productierijp. De nieuwe Mustang-motor, die de naam Pony kreeg, was van meet af aan met deze luchtgekoelde zijklepper uitgerust. De versnellingsbak, een Burgman met drie verhoudingen, werd middels een primaire kettingaandrijving aangesproken, terwijl eveneens een kettingtransmissie voor de eindoverbrenging zorgde. Schakelen gebeurde met de rechtervoet en ook de kickstarter is aan de rechterkant terug te vinden.
Later, in de jaren '60, zouden er een Bronco en een Stallion model het levenslicht zien. Die werden onder andere uitgerust met een voorrem, gespaakte wielen en een vier verhoudingen tellende versnellingsbak. Het topmodel destijds was de Thoroughbred, een model dat zich van de rest onderscheidde door onder andere een swingarm achtervering. Ook waagde Mustang zich aan het bouwen van driewielers die als werkpaardjes allerhande in het dagelijkse leven werden ingezet.
Het rijwielgedeelte van de Pony die we hier tonen, is een toonbeeld van eenvoud. Het stalen buizenframe heeft een hydraulisch gedempte upsidedownvork in het vooronder. Het achterwiel is niet afgeveerd, voor het benodigde rijcomfort rekende John op een uit de kluiten gewassen zweefzadel. Volle wielen met een diameter van 12 duim dragen zowel voor als achter 4 duim brede banden. Remmen kan alleen op het achterwiel. Een met de linkervoet te bedienen trommelrem deed samen met de motorrem van de naar verhouding flink grote motor zijn best om de zaak tot staan te brengen.
De Mustang-motoren bleken al snel niet alleen gewild voor alledaags straatgebruik. Ze werden ook in de motorsport ingezet. In de lichtgewichtklasse doken ze op in de racesport en zelfs op de dragstrips maakten ze naam door hun opvallende prestaties. Zo is het geval bekend van een dragracer die met zijn Mustang op de kwartmijl geregeld snelheden haalde van meer dan 90 mijl per uur en een tijd van 12 seconden wist neer te zetten.
Heel wat Amerikanen hebben met de Mustang-motoren gereden. Zelfs in het begin van de jaren '60 verkochten de Mustangs helemaal niet onaardig en dat niet alleen in Californië, maar ook in de omliggende staten. Toch waren de Mustang-motoren geen lang leven meer beschoren. Onder druk van de goedkope Japanse producten moest dit mooie Amerikaanse product tenslotte het hoofd buigen. In 1963 stopte de productie en in 1965 werden de laatste nieuwe Mustang-motoren verkocht.
De dag van vandaag zijn diezelfde Mustang-motoren natuurlijk heel in trek bij verzamelaars. Geen wonder, want wie zou niet voor de stijlvolle, cleane look van de Mustangs vallen. Bovendien heeft de verzamelwoede ervoor gezorgd dat diverse bedrijven onderdelen aanbieden die bij de restauratie van de Mustang-motoren van pas komen. 't Is dan ook geen wonder dat er nu Mustang-motoren in omloop zijn die mooier zijn dan ze ooit waren, zelfs mooier dan toen ze spiksplinternieuw uit de fabriek uit Glendale rolden.
Wil je een Mustang, dan zal je naar de States moeten om er eentje te kopen. Neem minstens 8.000 dollar mee, want zelfs voor een niet compleet gerestaureerd exemplaar zal je een bedrag van die grootte moeten neertellen. Wil je voor je zover gaat Mustang-motoren in levende lijve zien, dan kan dat en wel in het Forgotten Times Museum te Zandvliet. Daar staat niet alleen de Pony uit deze reportage, maar ook een aantal andere exemplaren waaronder zelfs een driewieler…
Forgotten Times Museum Zoutestraat 19 2040 Zandvliet Open van dinsdag tot vrijdag van 14 tot 18 uur. Op zaterdag van 10 tot 17 uur en op zondag van 12 tot 16 uur.
