NSU 501T 1927
Soms lijkt het wel alsof er zaken zijn die de kunst verstaan om aan de wetten van de tijd te ontsnappen. Zo troffen we op een tentoonstelling van Veteraanmotoren Houtland een NSU 501T uit 1927 aan, die er net zo uit zag als op de dag dat hij uit de fabriek werd gerold. Het bewijs van die authenticiteit vonden we op het internet. In een folder van destijds stond de 501T afgebeeld en die leek als twee druppels water op de motor die we anno 2011 fotografeerden.
De geschiedenis van NSU begint in het jaar 1873. In het Duitse Riedlingen aan de Donau beginnen de heren Schmidt en Stoll met het fabriceren van breimachines. Ze zijn bij nader inzien hun tijd ver vooruit, want ze gebruiken de stroming van de Donau in combinatie met een groot waterrad om hun productiemachines aan te drijven. Ondanks financiële successen blijkt de onderneming na verloop van tijd te klein voor Schmidt. Hij trekt alleen naar Neckarsulm, koopt daar een houtzagerij en een steenfabriek en begint ook daar aanvankelijk breimachines te produceren.
Diversifiëren was ook toen al een wijdverspreid begrip; in 1886 komt men in Neckarsulm op het idee om ook de intussen populair wordende fietsen te gaan maken. De merken Pfeil en Gazelle werden er geboren. De kwaliteit van die fietsen en de zelf gemaakte onderdelen was voortreffelijk. Het bedrijf kreeg daardoor al snel een goede naam en fungeerde ook als toeleverancier van componenten voor de jonge auto-industrie. Merken als Daimler en Maybach lieten bijvoorbeeld hun chassis in Neckarsulm maken.
Rond de eeuwwisseling besluit men met de productie van gemotoriseerde tweewielers te beginnen. Eerst plaatst men een Zedel-motor in het eigen rijwielgedeelte, maar reeds in 1903 is het eerste compleet eigen product een feit. Intussen was ook de merknaam NSU in gebruik gekomen. En de NSU-motoren slaan aan! Men wil ze kopen en dat niet in de laatste plaats omdat het merk ook succesvol is in de racerij. Toendertijd niet alleen een maatstaf van technisch kunnen, maar hoofdzakelijk een aantonen van betrouwbaarheid. NSU is in die beginjaren namelijk goed voor een wereldrecord. Ook de Amerikaanse markt wordt op die manier veroverd.
De drang naar groter en sneller was ook destijds niet te stoppen en zo verscheen in 1927 de 501T ten tonele. Het was een eencilinder viertakt motorfiets met luchtkoeling en een cilinderinhoud van 498cc. De motor had een boring en slagverhouding van 80 x 99 millimeter en was dus van het langeslagtype. De zijklepper had een vermogen van 11 pk en maakte gebruik van een droog carter en tandwiel oliepomp. Bosch zorgde voor de magneetontsteking.
De koppeling was van het droge type. De drie verhoudingen tellende versnellingsbak werd met een hendel, die zich rechts naast de cilinderkop bevond, bediend. Voor de eindoverbrenging was voor een kettingaandrijving gekozen. Gezien het feit dat de NSU 501T ook met een zijspan leverbaar was, werd een daarvoor aangepaste overbrengingsverhouding aangeboden. In plaats van 42 telde het achtertandwiel dan 46 tanden…
De NSU 501T was beslist geen kleine motorfiets. Hij was bijvoorbeeld 2100 millimeter lang en 830 millimeter breed en dus even groot als een hedendaags exemplaar. De motor had een stalen wiegframe gemaakt uit stalen buizen. Vooraan was een parallellogram voorvork met schokdemper gemonteerd. Achteraan was geen vering voorzien, het zwevende zadel moest voor comfort zorgen. 19 duims wielen droegen trommelremmen en er was standaard een ruim bagagerek voorzien, waarop eventueel een duozadel kon worden aangebracht.
De NSU 501T was plus minus 100 kilometer per uur snel en woog 185 kilogram. De motor is een zeldzaamheid geworden en heeft dus - zeker in goede toestand - een niet geringe waarde. De onderdelen van deze NSU zijn schaars geworden, maar daartegenover staat dat er nogal wat informatie te vinden is op het internet in verband met restauratie. Maar dit stadium heeft deze oldtimer duidelijk al doorlopen. De eigenaar, Roger Vaneeno van Veteraanmotoren Houtland, mag dan ook terecht apetrots zijn op zijn motor!