Paton GP500 Race Replica 2005
Toen de zomers nog warm waren, de televisie nog maar nauwelijks bestond en wat erop vertoond werd werkelijk inhoud had, werden er motoren gemaakt uit passie en niet in de eerste plaats uit winstbejag. Creatieve geesten gaven hun technische dromen gestalte en bouwden prachtige, eigenzinnige motoren. Als het moest gebeurde dat zelfs in de meest erbarmelijke omstandigheden; passie laat zich namelijk maar moeilijk beteugelen. De supergesofisticeerde eenheidsworst waar we nu mee rijden was toen nog niet uitgevonden en wie toen op een motor reed, deed dat meestal omdat hij een vierwieler niet kon betalen.
Eén van de merken die met hart en ziel op artisanale wijze motoren bouwde was Paton. Het bedrijf werd opgericht door Giuseppe Pattoni. Zijn eerste creatie was een tweecilinder viertakt met een cilinderinhoud van 250cc. Die groeide naar een longinhoud van 350cc en evolueerde wat later tot een heuse 500cc twin. Al snel boekte Giuseppe met zijn 500 succesen in nationale, zowel als in internationale wedstrijden. Tussen 1966 en 1975 produceerde hij ongeveer 10 verschillende versies van zijn 500cc twin. Die kregen allemaal vorm in Giorgio Pianta's garage, die na sluitingstijd omgetoverd werd tot een mini motorenfabriek, het heilige der heiligen, het hol van een technische tovenaar... Inderdaad, dat waren nog eens tijden! Ondanks de beperkte middelen waarmee Giuseppe het moest stellen, oogstte hij heel wat succes in Italië en tot ver daarbuiten. Vele oldtimerfanaten zien nu nog zijn creaties als mijlpalen in de geschiedenis van de motorfiets. De vraag naar deze motoren bleef dan ook door de jaren heen bestaan en Giuseppe's zoon Roberto nam enkele jaren geleden de koe bij de hoorns en transformeerde het merk Paton naar een eigentijds bedrijf. Hij nam de uitdaging aan om de meest succesvolle van de Paton twins terug te bouwen, gebruik makend van de hedendaagse technologieën, zonder het oorspronkelijke ontwerp geweld aan te doen. De Paton BIC 500 8V RU die we jullie nu voorstellen is dan ook een splinternieuwe motorfiets, die zowel kan gebruikt worden om tentoon te stellen als om mee te racen. Het exemplaar dat hier op de beelden prijkt is trouwens eigendom van Phil Read, die er aan de internationale historische races mee zal deelnemen. Deze motor werd oorspronkelijk gebouwd tussen 1967 en 1970 en past dus perfect in het tijdskader van de loopbaan van deze Britse topcoureur.
De Paton 500 is niet alleen bloedmooi. Ook technisch is het een heel interessante machine. De motor is een parallelle staande tweecilinder viertakt. Het blok heeft twee bovenliggende nokkenassen en 4 kleppen per cilinder. Die nokkenassen worden aangedreven via een tandwieltrein die zich tussen de cilinders bevindt. De totale cilinderinhoud van de motor is 498,8 cc. Die wordt verkregen via een boring en slagverhouding van 78 x 52,2 millimeter. De Paton is dus een overvierkante motor; een configuratie die héél modern aandoet, zeker als je er rekening mee houdt dat het concept dateert uit de jaren '60. De motor wordt gevoed door middel van 2 Dell' Orto carburatoren met een doorlaat van 40 millimeter. De verbrande gassen worden afgevoerd door twee open uitlaten. Hun megafoonvorm en satijnzwarte afwerking doen iedereen meteen denken aan donderend, dreigend gegrom. Dat de Paton inderdaad een stem heeft om kippenvel van te krijgen kunnen we volmondig beamen…
Een elektronische ontsteking zorgt in samenwerking met een batterij voor de nodige vonken. Op de motor van Phil Read is die ontstekingskarakteristiek volledig programmeerbaar. Verschillende ontstekingscurven kunnen via een draai aan een knopje razendsnel geselecteerd worden en ook de toerentalbegrenzer kan in een wip anders ingesteld worden. De fabrikant raadt echter aan de motor niet meer dan 12.000 toeren per minuut te laten maken wil je geen brokken maken. Een droge meerplaatse koppeling en een zesversnellingsbak maken het geheel compleet. Dat de Paton motor niet alleen op papier heel mooi geconstrueerd is maar ook wat betreft zijn prestaties heel knap uitpakt blijkt uit de volgende cijfers: hij is goed voor 72,68 pk aan het achterwiel bij 11.750 toeren per minuut en een maximum koppel van 52,50 Newtonmeter bij 8.500 omwentelingen per minuut. De Paton heeft dus –aan het achterwiel!- een litervermogen van 145 pk. Ter vergelijking: onze hedendaagse moderne, supergesofisticeerde, computergestuurde en brandstof geïnjecteerde 1000cc straatraketten leveren momenteel +/- 150 pk aan het achterwiel… Inderdaad, deze Paton is beslist geen oude rammelkar maar wel een motor om U tegen te zeggen!
Het rijwielgedeelte is super klassiek –en prachtig gevormd- opgebouwd. Het stalen wiegframe is samengesteld uit buizen met een ronde doorsnede. Vooraan treffen we een slank gevormde 35 millimeter Ceriani voorvork aan en achteraan wordt de stalen achterbrug afgeveerd met Ceriani stereoschokdempers. Twee prachtige, geventileerde Fontana trommelremmen met elk een diameter van 210 millimeter zorgen voor de benodigde stopkracht. De klassiek gevormde brandstoftank en zadelcombinatie, samen met de dito stroomlijn maken dat je zou zweren dat dit een échte oldtimer is. Zelfs de nostalgische toerenteller in de cockpit doet daar keihard zijn best voor. Maar we weten wel beter. Het framenummer van deze motor is "008" en Phil was hem enkele dagen voor we deze reportage maakten in Italië gaan ophalen. Jammer genoeg had hij er geen voor ons meegebracht; we hadden de motor zonder het minste bezwaar een ereplaatsje in ons bureau gegeven… Wie meer informatie wenst over deze Milanese motorenbouwer kan contact opnemen op het e-mail adres info@paton.it of de website bezoeken op www.paton.it