York, hoofdstad van Yorkshire

Er zijn zo van die steden waar iedereen voorbij raast op weg naar zijn reisbestemming. Meestal heeft dat niets te maken met het feit of die stad al dan niet interessant is. De ligging van die plaats daarentegen des te meer. Nog maar net goed op weg, en met een stevig aantal kilometers voor de boeg, ligt het voor de meesten onder ons niet voor de hand om dan al een halte in te bouwen. Op de terugweg heeft men ook onderweg zijnde al niets ingepland want dan wil men zo snel mogelijk thuiskomen. Ook ik heb heel wat keren dezelfde gedachtegang gevolgd. Het leek me toentertijd allemaal zo beter uit te komen, maar onlangs bracht ik daar verandering in. Op de terugweg van mijn trip nog een dagje of wat vertoeven in een interessant stadje wilde ik wel eens uitproberen. Na mijn trip door de Yorkshire North York Moors landde ik dan ook in York, de hoofdstad van Yorkshire, om deze andere manier van reizen uit te proberen.
De GPS dirigeert me feilloos naar de boorden van de Ouse, de rivier die dwars door York stroomt. Daar vind ik het York Moat House Hotel waar ik mijn intrek neem. De Fazer stal ik veilig in de garage van het hotel en kort daarop zit ik op mijn kamer van het uitzicht op de stad te genieten. Vlak onder mijn raam stroomt de Ouse kalm en waardig voorbij terwijl de torens van York over de omliggende gebouwen heen naar de snel donker wordende hemel wijzen. Terwijl ik de bagage uitpak en het fotomateriaal in gereedheid brengt voor de dag van morgen gaat de de stadsverlichting aan. Verlicht door sterke schijnwerpers lijken de torens nog sterker naar de hemel te wijzen terwijl onder hen de stad veranderd in een levendige, bruisende gemeenschap.
Het is een aangename lenteavond dus blijf ik niet op mijn kamer zitten. Gestoken in gemakkelijk zittende kleren ga ik op pad om de stad bij avond te verkennen. York toont me meteen dat het twee gezichten heeft: overdag een nijvere toeristenstad en 's avonds een bruisend oord van ontspanning en vertier. Horden inwoners en toeristen profiteren van het mooie weer en de horecafaciliteiten die York hen te bieden heeft. Groepen opgewekte mensen lopen door de straten, duiken een restaurant, een pub of een club binnen en hebben het er duidelijk naar hun zin. Ik van mijn kant dwaal door de straten en geef mijn ogen de kost. De oude, smalle straatjes en pleintjes zijn gezellig maar goed verlicht, de monumentale bouwwerken die ik tegenkom stralen een sfeer van eeuwigheid uit. De tijdloosheid en de gezelligheid die er in York heerst verlenen mijn anders steeds maar werkende geest een beetje rust. Ik les mijn dorst in een pub en geniet van één van mijn laatste avonden in Yorkshire. Morgen staat er echter een drukke dag op het programma, dus kruip ik maar wijselijk op een menselijk uur in bed.
De morgenstond heeft goud in de mond. Dit gezegde blijkt ook in York van tel te zijn want ik word gewekt door een stralende zon die in een felblauwe hemel staat. Snel maak ik me klaar voor de dag en ga ontbijten. In het York Moat House Hotel houd men blijkbaar van een uitgebreid en stevig ontbijt want het buffet is rijk gevuld met alle denkbare soorten voedsel. Ik hou het op een traditioneel Engels ontbijt met alles erop en eraan. Heb ik meteen genoeg energie tot mij genomen om het grootste deel van de dag niet aan eten te moeten denken… Fris en monter loop ik door de straten. Ik probeer mijn weg te vinden naar de York Minster waar ik een afspraak heb met een stadsgids. Ondanks de wirwar van straatjes loop ik feilloos de juiste richting uit want niet alleen is de weg naar de Minster goed aangegeven, zijn torenspits is -waar je je ook in York bevind- een betrouwbaar baken. Aangekomen bij het standbeeld van keizer Constantijn de Grote steek ik een sigaret op en kijk om me heen. Het enorme bouwwerk van York Minster domineert letterlijk alles wat om hem heen staat en gebeurt. De omliggende gebouwen zinken in het niets naast de statige contouren van deze historisch kerkgebouw, de mensen lijken wel mieren die aan de voeten ervan rondscharrelen. Ik richt mijn aandacht op het standbeeld van Constantijn en bedenk net dat het een prachtig beeld is als er mij een man aanspreekt. Of ik soms de Belgische journalist ben waarmee hij een afspraak heeft? Hangt ervan af wie je bent, wil ik net antwoorden, als de man zichzelf voorstelt als Keith Mulhearn, officiële standgids van de stad York. Hij steekt zijn hand uit en ik schud die terwijl ik mijn naam mompel. Dit is de man waarmee ik een afspraak had om me in York een beetje wegwijs te maken…
Keith blijkt al snel een aangename man te zijn die boeiend kan vertellen. Wijzend op het beeld van Constantijn verteld hij mij dat York op de kaart werd gezet door de Romeinen toen ze in 71 van onze jaartelling Engeland onder de voet liepen. Tijdens de Romeinse overheersing kreeg Constantijn na het overlijden van zijn vader hier de keizerskroon op het hoofd gedrukt. Dat gebeurde in 306 na Christus. Constantijn verbleef gedurende lange tijd in York en omdat hij keizer was, was ook daar het keizerlijke hof gesitueerd tijdens die jaren. Daarna reisde hij zijn rijk rond maar de naam van York verwierf daardoor zo mogelijk nog een grotere bekendheid. In 312 maakte Constantijn een belangrijke beslissing bekend. Vanaf dat tijdstip was de vrijheid van godsdienst en dus ook de Christelijke leer toegestaan in het Romeinse Rijk. Meteen dé beslissing die de geschiedenis van het latere Europa zou bepalen. Inderdaad, hij had er beter allemaal nog eens over nadacht alvorens die beslissing te nemen. Geen enkele godsdienst heeft namelijk wereldwijd meer doden en miserie op zijn geweten dan het Christendom….
Samen met Keith loop ik de Minster binnen. Die werd gebouwd op niet alleen de grondvesten van een vroege Saksische kerk maar ook op de ruïnes van een Romeinse vesting. Vlak onder de kerk werden overblijfsels van een uitgebreide Romeins legerkamp gevonden dat op zijn minst dateert uit de tijd van Constantijn. Zo zie je maar dat de kerkgemeenschap altijd al bijzonder handig was om overal en altijd de overhand te halen. De Minster van York is de grootste kerk ten noorden van de Alpen. Enorm is het bouwwerk, zowel wat betreft zijn afmetingen als de kwaliteit van zijn versieringen. Indrukwekkende glasramen van tientallen meters hoog, een overweldigende hoeveelheid beelden, schilderijen, houtsnijwerk en praalgraven… De pracht en praal ervan overdondert mij. Ik voel medelijden met al die arme donders die honger en armoede hebben geleden om deze kerk zijn grandeur te schenken. Na een bezoek aan de kerk daal ik in de grond eronder af. De tijdens restauratiewerken blootgelegde Romeinse overblijfselen krijg ik er te zien. Het is een hallucinante ervaring want je daalt letterlijk in de tijdlijn af. Ooit liepen hier –meters onder de huidige begane grond- Romeinse soldaten rond, hield keizer Constantijn er zijn hof op na en nam beslissingen die de gehele toen gekend zijnde wereld aanbelangden. De tentoongestelde Romeinse kunstvoorwerpen en artefacten maken dat alles nog dieper in mijn bewustzijn doordringt. Inderdaad, het word hoog tijd dat ik de begane grond weer opzoek…
Buiten gekomen blijkt er een lichte regenbui tijdens onze afwezigheid op de aardkorst York overvallen te hebben. Ik trek samen met Keith naar de stadsmuren en wandel al pratende met hem over de top van die muren langs de grenzen van het oude stadsgedeelte. Ondertussen verteld Keith me verder over de geschiedenis van York. Toen de Romeinen er omstreeks het jaar 400 hun biezen pakten viel de stad in handen van de Saxen. De donkere eeuwen braken daarmee hier aan, maar dat York ook deze tijden zou overleven laat zich raden. De Vikings hadden er na die woelige tijden een belangrijke nederzetting neergepoot en doopten het Romeinse Eboracum om in Yorvik. In de middeleeuwen is York een bruisende, ondernemende stad geworden, staat de Minster er te blinken en zwaaien de Normandiërs er de plak.
Vanaf de stadswallen ziet York er ook onmiskenbaar middeleeuws uit. De veelheid aan oude gebouwen geeft je de indruk dat je zo meteen geharnaste soldaten tegen het lijf zult lopen. Her en der wijst Keith me interessante bouwwerken aan en plaatsen waar belangrijke archeologische vondsten zijn gedaan. De grond onder York is volgens hem vol een schier onuitputtelijke schat aan artefacten. Geen wonder want de oppervlakte waar alles zich heeft afgespeeld de laatste 20 eeuwen is relatief klein en heel wat oude gebouwen beschermen er nog steeds wat onder de grond op ontdekking ligt te wachten. Ruïnes, oude gebouwen en hypermoderne winkelcentra zijn onlosmakelijk met elkaar verweven. De machtshebbers van het heden en het verleden gaan hier hand in hand zoals het een eeuwenoude stad betaamd. Wat me opvalt is dat York een heel groene stad is. Het grote stadspark blijkt het voormalige grondgebied van een belangrijke abdij te zijn geweest. Deze abdij lag net buiten de oude stadsmuren en vormde zowel wat betreft zijn afmetingen als zijn belangrijkheid een stad naast een stad. Diverse overblijfsels van gebouwen zijn prachtig geïntegreerd in de lijnen van het landschapspark alsook een middeleeuws huis. Wie weet wat er allemaal onder die groene zoden en de wortels van de struiken en bomen verborgen zit…
Mijn tijd met Keith zit er op en we nemen afscheid. Op zijn aanraden loop ik door de inmiddels volgelopen straten naar de oude stadskern terug. Door een wirwar van verkeersvrije straatjes zoek ik mijn weg door een groot aantal kuierende toeristen die zich vergapen aan de uitgestalde waar van het niet te tellen aantal winkels. Ook ik bezondig mij regelmatig aan vitrinetoerisme en laat me ontspannen met de mensenstroom meedrijven. Het is leuk om eens niet op een rug van een motor te zitten en toch interessante dingen te zien.
Straatmuzikanten luisteren met hun muziek en hun zang dit tafereel nog op en een natje en een droogje vind je meer dan je lief is in York. Ik betrap mezelf er na een tijdje op om het spreekwoord, dat het gras altijd groener is aan de overkant, te huldigen. Ik vind York gezelliger en gezapiger dan de binnenstad van pakweg Gent en Brugge, maar ik maak mezelf wijs dat dit komt omdat de straatjes er smaller zijn en minder streng van lay-out dan in Vlaanderen. Neen, aan chauvinisme heb ik me zelden bezondigd, ook al hou ik wel van Vlaanderen…
Als de straten wijder worden sta ik plots voor een kegelvormige heuvel met daarop een witte, ronde toren. Ik sta voor Clifford's Tower, het enige overblijfsel van het indrukwekkende middeleeuwse kasteel dat hier ooit stond. De naam Clifford zou deze toren volgens de overlevering gekregen hebben omdat een zekere Clifford werd veroordeeld om naakt in een ijzeren mand aan de buitenmuur van deze toren te bungelen tot de dood hem vond. Wat die kerel op zijn kerfstok had om deze straf te verdienen weet ik niet, maar dat zo'n einde wel heel ellendig moet zijn betwijfel ik geen moment. De schande, de spot, de koude, de honger en de dorst die die man moet geleden hebben… Inderdaad, ook vroeger waren het al harde tijden. Grappiger is de wijze waarop de toren de laatste keer militaire actie zag. Tijdens het afvuren van een experimenteel kanon werd het kanon in kwestie niet alleen opgeblazen maar werd de toren zodanig dooreen geschud dat hij nu een bouwval is geworden. Over het lot van de ontwerper van het kanon is verder niets vernomen… 't Zal hem leren om met wapentuig te spelen!
De avond valt en ik begeef me terug naar de waterkant. Ik wil namelijk een Ghost Walk meemaken hier in York. Het opzet van een dergelijke avondwandeling is eenvoudig maar desondanks heel attractief voor wie op zoek is naar wat gezond vertier: een acteur die als gids fungeert leid een groep mensen door de stad en verteld op levendige, uiterst onderhoudende wijze griezelverhalen die al dan niet gebaseerd zijn op ware feiten. Amusement verzekerd, heeft men mij deze attractie omschreven, dus waag ik het er maar op. Blijkbaar zijn nog veel andere toeristen op dit voorstel ingegaan want op de plaats van afspraak ziet het zwart van het volk. Als de groep zich in beweging zet probeer ik zo dicht mogelijk bij de in het zwart geklede gids te blijven om geen woord van zijn vertelsels te moeten missen. Het word een amusant uurtje en een interessante wandeling. Vooral als blijkt dat een Amerikaanse toeriste de uiteenzettingen van de gids klakkeloos als waarheid aan blijkt te nemen en helemaal opgaat in zijn verhalen. Die Amerikanen toch, het mag een wonder heten dat uitgerekend dat volk erin geslaagd is om de maan te bereiken…
De volgende morgen vind ik mezelf terug terwijl ik mijn bagage klaarmaak. Ik check uit maar mag desondanks alles onder bewaking in het hotel achterlaten tot ik in de vroege namiddag de bagage en de motor kom ophalen om naar Hull te vertrekken. Ik heb nog enkele uurtjes te goed in York maar kan maar moeilijk beslissen wat ik tijdens die tijd zal doen. Het aanbod is zo groot dat je gemakkelijk in verleiding zou komen om er nog enkele dagen verlof bij te doen. Uiteindelijk herleid ik het aantal mogelijkheden tot drie: het word ofwel het Castle Museum, het Viking Museum of het National Railway Museum. Impulsief en op goed geluk valt mijn keuze op het Castle Museum. Daar schetst men volgens de reisgidsen op een onnavolgbare manier het leven in York tijdens de Victoriaanse tijd en als romantische ziel heb ik voor dat tijdperk nu eenmaal een zwak. Terug loop ik de stad door en kom zo in het museum terecht dat net naast Clifford's Tower is gelegen. Na dik twee uur sta ik terug op de straatstenen in de eenentwintigste eeuw met mijn ogen te knipperen tegen het felle zonlicht. De samensteller van de reisgids heeft inderdaad niet overdreven. Terwijl je door het immens grote museum loopt krijg je namelijk de indruk dat je werkelijk in het Victoriaanse tijdperk bent aanbeland. Zelfs een heuse straat heeft men er gereconstrueerd, compleet met winkels en al en letterlijk elk facet van het leven zoals het toen was word schitterend aan de bezoekers voorgesteld. Om het maar met de woorden van Eddy Wally te zeggen: fantastisch, écht fantastisch! De tijd dringt en ik besef dat mijn uren in Yorkshire geteld zijn. De boot van P&O Ferries ligt in Hull op mij te wachten en ronduit pijnlijk is het besef in mij gegroeid dat deze reis ei zo na voorbij is en de realiteit van het dagelijkse leven in Vlaanderen op mij wacht. Ik haal de Fazer op, maak de bagage op hem vast en rij York uit. Net buiten de stadswallen hou ik even halt en kijk naar de toren van York Minster. Die staat er als jij al lang van de aardbodem bent verdwenen nog, denk ik bij mezelf. Verdomme, wat is het leven van een mens toch kort en vergankelijk… Met een echt wel bezwaard gemoed rij ik tegen de avond de buik van de P&O ferry binnen. Ik maak de trouwe Fazer netjes vast in het ruim en geef hem ter afscheid een klopje op zijn schouder. 't Was fijn om met jou te reizen, mompel ik hem toe. Na een lekkere, stevige maaltijd aan boord en een slaapmutsje maak ik mijn traditionele laatste avondwandeling aan dek. Engeland is al lang achter de horizont verdwenen en de zon staat ook op het punt om dat te doen. Weer een reis voorbij, denk ik bij mezelf. Maar niet getreurd, je weet maar nooit wat het leven zelfs morgen alweer aan verrassingen te bieden heeft, troost ik mezelf, niet wetende dat de gebeurtenissen van de volgende avond tot een keerpunt in mijn leven zouden leiden… Ter info: Wil je voor een prikje dit najaar York bezoeken dan kan dat. P&O Ferries heeft dan namelijk een actie lopen die heel interessant is. Wie met z'n tweetjes of met z'n vieren een City-Cruise tussen 1 oktober 2006 en31 januari 2007 boekt, betaalt simpelweg de helft van de normale prijs. Concreet betekent dit dat een driedaagse City-Cruise naar Hull, York of Lincoln reeds mogelijk is vanaf €69,- per persoon in een 2-persoons inside cabin of zelfs vanaf €59,- in een 4-persoons inside cabin. Let wel: dit super-voordelig aanbod is alleen geldig bij vertrek op zondag-, maandag-, dinsdag- of woensdagavond (vanuit Zeebrugge of Rotterdam). De andere dagen komt er €20,- per persoon bij. Bij aankomst ter plaatse is het busvervoer naar de gekozen stad inbegrepen. Het alternatief is de eigen auto of motor meenemen. Daar komt in voorkomend geval geen toeslag aan te pas! Meer informatie en reserveringen van deze City-Cruises en alle P&O Ferries routes zijn te verkrijgen via 70/70 77 71, via www.Poferries.be en via alle Belgische reisbureaus.
Nuttige links: York: www. york - tourism .co.uk York Moat House Hotel: www. moathousehotel s.com Staithes: http://www.eskvalley.com/staithes/ Whitby: http://www.whitby-uk.com/ Noord Engeland: www.visitenc.com Yorkshire Toerist Board: http://www.yorkshirevisitor.com/ P&O Ferries: www.poferries.be Amy's Cattage: www.amys-cottage.co.uk Ryedale Folk Museum: http://www.ryedalefolkmuseum.co.uk/ North Yorkshire Moors Railway: www.northyorkshiremoorsrailway.com Thirsk: www.thirsk-tc.gov.uk James Herriot: www.worldofjamesherriot.org Pickering: http://www.pickering.uk.net Helmsley Castle: http://www.english-heritage.org.uk/server.php?show=conProperty.367 Helmsley Walled garden: http://www.helmsleywalledgarden.org.uk/about.htm