Soorten batterijen

Geloof het of niet, maar in onze contreien staan de maanden februari/maart te boek als het tijdstip waarop heel wat batterijen verkocht worden in de motorbranche. Duurt het iets langer voor de eerste lentekriebels zich laten voelen, dan verschuift deze piek wel een beetje, maar veel zal het niet zijn. 't Is namelijk pas bij het heropstarten - of kort daarna - van motoren die lang hebben stilgestaan dat blijkt dat de batterij het tijdelijke voor het eeuwige heeft verwisseld.
Iedereen weet zo onderhand wel dat het risico op een kapotte batterij torenhoog is als je gedurende langere tijd de motor niet gebruikt en je het vertikt om intussen aan zijn batterij de nodige zorg te besteden. Druppelladers zijn er met massa's te koop en hele bossen zijn al gesneuveld om het nut ervan in artikels aan te geven, maar desondanks slagen heel wat motorrijders erin om elke lente te gaan shoppen voor een nieuwe batterij. Maar de ene batterij is de andere niet, zoveel is zeker…
De prijzen die voor batterijen betaald worden, lopen sterk uiteen. Dat komt in de eerste plaats omdat er heel wat verschillende modellen batterijen bestaan; het vermogen van batterijen loopt sterk uiteen en ook wat betreft afmetingen is er een grote keuze. Daarbij speelt het voor een fabrikant waarschijnlijk ook een rol of er al dan niet veel vraag is naar een bepaald model als hij zijn verkoopsprijs moet bepalen. In grote series werken is altijd goedkoper, dat weet iedereen. Welke batterij er in je motor past is niet moeilijk te achterhalen. Tenminste als je er zeker van bent dat de batterij die in je motor zit van hetzelfde type is als die welke initieel in de motor is gezet door de fabrikant. Dubbel checken is nooit een luxe, dus ook niet in dit geval… Op de kapotte batterij staan in alle geval al de gegevens die nodig zijn om de accu te kunnen identificeren. Bijna altijd zal het bij recente motoren en scooters om een 12 volt batterij gaan; enkel in sommige bromfietsjes en scootertjes worden nog 6 volt batterijen gebruikt terwijl ook in oldtimers veelvuldig van 6 volt accu's gebruik wordt gemaakt. Let in alle geval goed op dat je geen 12 volt batterij op een 6 volt installatie aansluit, want dan kom je bijna onvermijdelijk voor kosten te staan die te vermijden waren… De capaciteit van de batterij wordt aangeduid in ampère uur. Op de batterij zal die waarde aangegeven staan in de daarvoor gebruikte afkorting. Die is Ah voorafgegaan door een cijfer, bijvoorbeeld 20 Ah. De hoeveelheid Ah dat een batterij heeft, geeft aan hoeveel haar nominale capaciteit is indien ze volledig is opgeladen en in goede toestand. Met andere woorden wordt er weergeven hoeveel uren (h) de batterij een bepaalde hoeveelheid stroom (A) kan afleveren. De testen waarmee het aantal Ah wordt vastgesteld zijn genormaliseerd; ongeacht het merk van de accu is een Ah dus een Ah, zo simpel is dat. Hoe hoger het aantal Ah, hoe langer een batterij stroom zal leveren onder testomstandigheden. Wie een batterij met een lagere Ah-waarde monteert dan voor zijn voertuig wordt aanbevolen kan dus bij normaal gebruik van de motor veeleer vroeg dan laat startproblemen verwachten… Mogelijks staat er op de batterij nog een andere specificatie. Bijvoorbeeld de CCA (Cold Cranking Ampères) waarden kunnen heel verhelderend werken. Om deze waarde te verkrijgen wordt er gemeten hoeveel stroom de batterij kan leveren bij -18 graden Celsius gedurende 30 seconden, zonder dat de grens van 1,2 volt per cel niet meer wordt gehaald. Staat er een CA (Cranking Ampères) waarde op de batterij, dan geeft die weer hoe goed de batterij het doet onder dezelfde omstandigheden maar dan bij een omgevingstemperatuur van 0 graden Celsius. Bij twee batterijen van eenzelfde Ah-waarde kunnen de CCA en/of de CA waarden beduidend anders zijn. Wie voorziet dat hij zijn bolide heel regelmatig bij lage temperaturen zal moeten starten - voertuigen die buiten slapen bijvoorbeeld - doet er goed aan hier extra aandacht aan te schenken. Heb je de correcte plaats van de aansluitingspolen, het juiste voltage, de correcte Ah-waarde en de juiste afmetingen op een rijtje, dan is het moment gekomen om je keuze te maken uit het type batterij dat je verkiest. Er bestaan namelijk meerdere types accu's en die hebben allemaal uiteraard zo hun voor- en nadelen. De "goeie oude" standaard lood-zuur batterij is meestal de goedkoopste. Dit soort accu dient op geregelde tijdstippen nagezien te worden, want de vloeistof die tussen de platen zit kan verdampen door zowel de omgevingstemperatuur als door de opwarming die de batterij zelf veroorzaakt als ze zwaar belast wordt. Ook zijn deze batterijen voorzien van een overloop waarlangs zowel de verdampte vloeistof als de batterijvloeistof in vloeibare vorm kan ontsnappen. Gaat de motor ooit op zijn kant dan is hem dat later in één oogopslag veelal aan te zien; de batterijvloeistof is een mengsel van water en zwavelzuur en dat vreet verf en chroom aan van zodra het ermee in contact komt.
De gesloten of onderhoudsvrije batterij is momenteel veruit de meest populaire. Deze batterijen werken op hetzelfde principe als de standaard exemplaren maar zijn met een andere soort vloeistof gevuld en kunnen daarom compleet gesloten uitgevoerd worden. Het resultaat is dat deze batterijen niet behoeven nagezien te worden op gebied van vloeistofniveau aangezien die vloeistof, zowel in vloeibare als gasvorm, niet kan ontsnappen uit de batterij. Het voordeel van deze batterijen is bovendien dat ze geen probleem hebben met schokken en grote hellingshoeken. Met name voor off road en competitiemotoren zijn deze accu's dan ook zeer geschikt. Ook al omdat als de motor door een of andere reden compleet op zijn kant gaat de batterij daar weinig last van heeft, terwijl de motor niet het risico loopt om onder het accuzuur te zitten. Het gebruik van gelbatterijen is momenteel nog niet goed ingeburgerd in de motorwereld. Het aanbod van dit type batterijen is voor de motorindustrie dan ook beperkt. Nochtans hebben de gelaccu's heel wat voordelen. De accuvloeistof is bij gelbatterijen vervangen door een speciale gel - vandaar de naam - en de batterij is compleet dicht uitgevoerd. Doordat er gel tussen de platen zit en geen vloeistof kan de accu in elke gewenste positie worden gemonteerd. Bovendien is een gelbatterij zo goed als onderhoudsvrij en laat zich beduidend sneller opladen dan een traditionele lood-zuur accu. Ook is het aantal keer dat de batterij compleet ontladen kan worden hoger dan bij een traditionele accu. Het nadeel is echter dat de gelbatterijen slechts in een paar modellen leverbaar zijn en duurder uitvallen dan lood-zuur accu's. Bouw je een special of een competitiemotor dan is het echter zeker geen gek idee om een plaatsje voor zo'n gelbatterij in het ontwerp op te nemen. Opgepast:
Iin tegenstelling tot wat je zou kunnen vermoeden, is geen enkele batterij werkelijk voor de volle 100% onderhoudsvrij. Naast het feit dat de batterij slechts heel blijft als ze mag werken - op- en afladen - dient er ook aandacht besteed te worden aan de aansluitpolen. Die dienen steeds netjes te zijn; van zodra dat er sporen van oxidatie optreden, dienen deze verwijderd te worden.
Met een zachte koperen borstel kan dat probleemloos. De aansluitpunten van een batterij zijn van zacht materiaal gemaakt en dienen dan ook voorzichtig behandeld te worden, zoniet breng je er heel snel onomkeerbare schade aan toe. De polen af en toe met een beetje vet verwennen, voorkomt dat er corrosie optreedt hetgeen ervoor zorgt dat de stoom optimaal van de batterij naar de kabelboom kan stromen. Moet je een nieuwe batterij monteren, gooi dan de oude niet zomaar weg. De materialen waaruit een batterij bestaat, kunnen gerecycleerd worden door gespecialiseerde bedrijven. Ook brengt het onoordeelkundig dumpen van batterijen het milieu zware schade toe. In het containerpark van je gemeente kan je met je batterij terecht om ze te laten recycleren. Is er geen containerpark in je buurt, zet de batterij dan af bij je dealer. Die werkt samen met gespecialiseerde bedrijven die batterijen een waardige oude dag verschaffen ;-D