Zadelhoogte aanpassen

We hebben het allemaal al wel vele keren gedaan: even proefzitten op een motor en daarbij kijken of de motor je wel goed zit en je gemakkelijk met je voeten aan de grond kunt. Vaak zie je daarbij glimlachende gezichten, maar voor sommige motorrijders of kandidaat motorrijders valt het resultaat wel eens wat tegen.
Die ongelukkigen kunnen nauwelijks met de voeten aan de grond en concluderen daaruit dat de zadelhoogte van de motor in kwestie voor hen te hoog uitvalt. In de meeste gevallen wordt de motor om deze reden meteen van het verlanglijstje geschrapt. Jammer genoeg soms helemaal ten onrechte want de zadelhoogte van een motor verlagen is meestal heel goed mogelijk zonder heksentoeren boven te moeten halen. Waarschijnlijk zitten nu heel wat lezers met korte beentjes op de puntje van hun stoel bij deze stelling; en daar doen ze goed aan! Ook voor hun is er hoop dat ze wél veilig met een motor kunnen rijden die nu te hoog voor hen lijkt. Waarom je maar beter met je beide voeten goed aan de grond kunt wanneer je op een motor stapt, doen we echter allereerst uit de doeken, dan wordt ook duidelijk dat zij, die nu hun motor op de topjes van hun tenen in evenwicht moeten houden, met een pak minder kopzorgen en evenwichtsproblemen de baan opkunnen. Een motor op de puntjes van je tenen in evenwicht houden is op zich niet zo moeilijk. Het zwaartepunt van de hedendaagse motoren is meestal mooi centraal gesitueerd, waardoor je zelfs met een minimale krachtinspanning het ding mooi overeind kunt houden. Tenminste, als je in staat bent om de zaak perfect verticaal te brengen wat op zich voor kleine mensen –en onervaren motorrijders- al een hele opdracht is. Door de wanverhouding tussen hun binnenbeenlengte en de zadelhoogte van de motor voelen kleine mensen zich meestal niet zo zeker van hun stuk wanneer ze de motor van zijn zijstandaard tillen en hebben daarbij niet helemaal ten onrechte schrik dat de motor aan de andere kant tegen de grond zal gaan. Krijgen ze de motor toch mooi rechtop tussen hun benen, dan moeten ze een groot deel van hun aandacht wijden aan het verticaal houden van de motor. Gaat hun concentratie om één of andere reden wat achteruit, dan komen ze daardoor gemakkelijk in een moeilijk parket. Het zwaartepunt van de motor ligt ten opzichte van hun postuur vrij hoog, waardoor het wat moeilijker wordt de motor in evenwicht te houden. Bovendien spelen ook andere factoren een belangrijke rol: ze moeten er altijd op letten dat de motor op een zo goed als perfect vlakke ondergrond staat, dat die ondergrond voldoende stroef is en dat ze bij het opstappen van een passagier extra voorzichtig zullen moeten zijn. Om nog maar niet te spreken over de momenten waarop ze zowel de motor als zijn belading –bagage of duorijder- zullen moeten in evenwicht houden. De vuistregel die je kunt gebruiken om te oordelen of je motor de gewenste zithoogte heeft is dat je beide voetzolen bijna plat op de grond moet kunnen plaatsen wanneer je in het zadel zit. Ervaren motorrijders kunnen zich iets meer permitteren, maar dat een ongelukje in een klein hoekje zit zal zelfs de meest ervaren motorrijder niet durven loochenen. Bedenk dat een motor die tegen de grond gaat meestal heel wat kosten met zich meebrengt, ook al zitten er valblokken op om hem tegen het ergste te beschermen. Bovendien moet je de motor nadien -misschien wel helemaal alleen- weer rechtop zien te krijgen wil je er opnieuw mee wegrijden en dat is voor de meeste motorrijders een avontuur op zich… Oplossing 1: Voldoende informatie vergaren. Het lijkt misschien gek, maar veel motorrijders weten helemaal niet dat er verschillende motormerken zijn die speciale onderdelen kunnen leveren om de zithoogte van hun motoren te verlagen. Diverse fabrikanten leveren niet alleen speciale zadels af, maar hebben ook verlagingkits in hun gamma die, aangepast aan het specifieke model, meteen probleemloos de totaalhoogte naar wens aanpassen. Bovendien heb je op deze stukken ook een fabrieksgarantie en dat is toch nooit weg. Vraag ernaar bij je dealer mocht je problemen ondervinden over de zithoogte op de door jou gekozen motor. Eén welgestelde vraag kan het verschil maken tussen gemakkelijk manoeuvreren of met je motor staan sukkelen dat het een lieve lust is. Oplossing 2: Vering perfect afstellen. Kleine personen wegen vaak minder dan de gemiddelde motorrijder; wat concreet reulsteert in het feit dat de motor waarop ze plaatsnemen minder in de veren wordt gedrukt dan wanneer een persoon van gemiddelde lengte (en daaruit voortspruitend gewicht) plaatsneemt op de motor. Daaruit spruit onmiddellijk voort dat de zadelhoogte groter is dan door de fabrikant voorzien én de negatieve veerweg nadelig klein klein wordt, wat de wegligging dan weer bepaald niet ten goede komt. Heeft de motor een instelbare voor- en achtervering, dan kan je die gemakkelijk aanpassen. Een vuistregel is daarbij dat de veerweg in stilstand en met de bestuurder in het zadel voor één derde benut dient te zijn. Lukt dat niet omdat de vering bijvoorbeeld niet instelbaar is, of zelfs met de veervoorspanning in de minst opgeschroefde stand nog te weinig inveert, dan kun je bij je dealer of bij een veringspecialist terecht om dit probleem voor jou op te laten lossen. Eén centimeter winst op de zadelhoogte is soms al voldoende om in de praktijk een groot verschil te realiseren. Oplossing 3: ander schoeisel dragen De eenvoudigste oplossing om beter met je voeten aan de grond te kunnen als je vering reeds perfect staat afgesteld, is het dragen van schoeisel met een dikkere zool. Als je slechts een centimetertje beenlengte te kort komt, is dit zonder meer de beste, eenvoudigste en prijsvriendelijkste oplossing. Voor grotere problemen is deze oplossing echter niet meteen geschikt. Door de dikkere zool krijg je immers minder ruimte tussen de voetsteun en het schakelpedaal en zal het gevoel bij het schakelen en remmen er beslist op achteruit gaan. Let er ook steeds op dat je schoeisel draagt dat de voeten voldoende beveiligt, je zithoogteprobleem oplossen ten koste van ernstige voetletsels bij een ongeval lijkt ons niet zo'n goed idee. Wanneer je een extra zool laat leggen op je schoenen of laarzen is het aan te raden ook de hiel evenredig te laten verhogen. Zoniet zit je wel perfect in het zadel, maar loop je eens je bent afgestapt rond als een boer op klompen. Niet dat we daar iets tegen in te brengen hebben, maar je zal er niet eleganter bijlopen en binnen de kortste keren spierklachten hebben. Oplossing 4: Zadeldikte verminderen. Een handige doe-het-zelver of een specialist ter zake kan gemakkelijk de bekleding van het zadel losmaken en de polstering die de vorm van het zadel bepaalt dunner maken op de plaats waar je met je zitvlak komt te zitten. Ook belangrijk is dat je daarbij de breedte van het zadel soms wat kunt laten verminderen, waardoor je winst maakt in effectief bruikbare beenlengte. Het voordeel van deze ingreep is dat ze goedkoop is uit te voeren, maar het risico bestaat dat het zitcomfort ten gevolge van de dunnere zadelbekleding er sterk op achteruit gaat, tenzij je een goed gepolterd achterste hebt, natuurlijk… V erder resulteert deze aanpassing in een veranderde zithouding ten opzichte van het stuur en alle bedieningen, wat ook zijn weerslag zal hebben op de ergonomie en de feedback die je krijgt tijdens het rijden.Bovendien blijft het zwaartepunt van de motor na deze ingreep nog steeds even hoog, daar waar het met de volgende oplossing mee wordt verlaagd, met alle voordelen vandien. Wanneer de correcties aan het zadel niet écht ingrijpend hoeven te zijn, dan is dit wel een heel bruikbare oplossing die, in combinatie met het correct afstellen van de vering, voldoende kan zijn om je een comfortabelere zithoogte te verschaffen.
Oplossing 5: kortere veerelementen monteren Heb je aan de twee bovenstaande oplossingen niet genoeg om de gewenste zithoogte te verkrijgen, dan zal je je heil moeten zoeken bij de meer ingrijpende modificaties van het rijwielgedeelte. Schrik maar niet, we halen de ijzerzaag en de slijpschijf nog niet boven en zullen dat in dit geval ook niet doen. Om je motor verder te verlagen kan je namelijk ook kortere veerelementen gebruiken. Heel wat fabrikanten van veersystemen verkopen immers zowel stereo- als monoschock veerelementen met een andere lengte dan de standaard uitvoering. Sommigen gaan zelfs zover dat ze in lengte regelbare uitvoeringen in hun gamma opnemen. Je moet bovendien meestal helemaal geen nieuw veerelement aanschaffen; je bestaande element(en) kunnen door een specialist ook worden ingekort met enkele voor hem eenvoudige aanpassingen. Daarmee komt de achterkant van de motor al wat lager te staan en dat is op zich natuurlijk goedvoor je zithoogte, maar beslist niet ideaal op gebied van het rijgedrag. Door de motor alleen maar aan de achterkant te doen zakken, hebben we namelijk de geometrie van het rijwielgedeelte en daarmee ook de stuureigenschappen gevoelig veranderd. Een motor waarvan de achterkant lager is komen te staan, stuurt minder snel de bocht in, heeft minder gewicht op het voorwiel rusten en loopt in principe beter rechtdoor. Om de rijeigenschappen zo goed als mogelijk onveranderd te behouden, moeten we nu ook de voorkant van de motor verlagen, wat meteen ook een positieve invloed zal hebben op de zithoogte van de motor. In de meeste gevallen is dit een fluitje van een cent. Gewoon de vorkbenen verder door de kroonplaten laten uitsteken is een kwestie van enkele bouten lossen, de vorkbenen op hun juiste plaats brengen en de zaak terug vastzetten. Ga bij de hele operatie echter heel zorgvuldig te werk: meet de afstand dat de motor achteraan lager is komen te staan zorgvuldig af en verlaag de motor aan de voorkant met dezelfde winst die je achteraan hebt geboekt. Let bij het rijden met de aangepaste motor goed op het weggedrag en speur naar veranderde stuureigenschappen. Ga intussen ook even na of de grondspeling niet te gering is geworden. Is dat laatste wel het geval, dan kan je dat probleem meestal oplossen door andere voetsteunen of een hoger geplaatste rem- schakelset te monteren. In veel gevallen zal het zelfs vostaan de antennes van de standaard voetsteunen te verwijderen. Is je motor uitgerustmet een middenbok, dan maakt ook deze de kans van te gaan slepen op hellingshoek. Demonteer hem indien je dat nodig vindt. Een volgend nadeel van een verlaagde vering is dat je motor moeilijker op te bokken zal zijn (je zal hem hoger over de bok moeten trekken dan voordien) wat voor onze kortere, en in vele gevallen dan ook lichtere, medemens geen aangenaam vooruitzicht is. Een laatste puntje waaraan aandacht moet worden besteed is dat je motor minder zal overhellen waaraan je hem op de jiffy plaatst. Vergewis je ervan dat je motor na de aanpassing nog steeds voldoende stabiel op de zijpikkel staat, zoniet moet je die eveneens een beetje (laten) inkorten.
Oplossing 6: linksysteem aanpassen Wie een motor heeft die achteraan gebruik maakt van een linksysteem om de vering te bedienen maakt kans om op heel eenvoudige wijze zijn motor te laten verlagen. Met een iets andere hefboom (lager of korter, afhankelijk van het systeem) komt de motor namelijk meteen lager te staan, zonder aanpassing aan je originele veerelement en zonder de hoge kosten van een nieuw veersysteem. Er zijn echter weinig fabrikanten die deze verlagingkits op de markt brengen en het aanbod is dus wat beperkt. Maar geen nood, wanneer je met je dealer over deze oplossing spreekt, heeft die misschien wel de pasklare oplossing in voorraad liggen. Heel wat fabrikanten werken op hun motoren namelijk met hevelsystemen die soms slechts een klein beetje van elkaar verschillen afhankelijk van het model waarop ze zijn gemonteerd, zodat het niet onmogelijk is dat je met standaard onderdelen de klus kunt klaren. Is dat niet het geval dan kan je dealer –of een handige Harry- misschien in eigen beheer het benodigde speciale onderdeel vervaardigen. Bij de meeste hevelsystemen is de vorm van het hevelsysteem helemaal niet ingewikkeld, zodat je kunt volstaan met het produceren van latten of driehoeken waarin iets afwijkende boringen zijn aangebracht. Omdat eenvoudig lijkende dingen in de realiteit echter meestal helemaal niet zo eenvoudig zijn, moet je ook hier opletten: natuurlijk dien je ook de hoogte van de voorzijde van de motor aan te passen zoals beschreven in het vorige hoofdstuk, maar een voorzichtige testrit is beslist noodzakelijk. Door het veranderen van het hefboomsysteem breng je namelijk kleine veranderingen aan in de veerkarakteristiek van de achtervering. Even uittesten hoe de motor reageert en indien nodig de vering bijstellen is dan ook een must, wil je veilig de baan opgaan met je pas verlaagde motorfiets. Zie ook de beschikbare grondspeling na en pas desnoods de voetsteunen aan –zoals hierboven beschreven- zodat je niet constant met je voeten over het asfalt ligt te schuren in een bocht. Is misschien wel leuk, maar beslist niet de bedoeling!
Oplossing 7: ander zadel monteren Kom je er met al de voorgaande oplossingen nog niet uit, dan kan je overwegen om je motor een ander zadel aan te meten. Rij je met een sportmotor, dan kun je een polyester- of koolstofvezel racezitje monteren en daar een heel dunne speciale bekleding op bevestigen. In de meeste gevallen scheelt dat algauw een 20-tal millimeter dat je lager komt te zitten. Een prachtige oplossing? Misschien niet helemaal, want het zitcomfort gaat er ter hoogte van je bips fel op achteruit, ook al ziet het er allemaal heel racy uit. Je kunt uiteraard ook bij een gespecialiseerde zadelmaker langsgaan en hem een compleet nieuw zadel laten ontwerpen of het jouwe laten modificeren. Door de grondplaat van het zadel dichter bij het frame van de motor te brengen –meestal kun je daar wel wat wat hoogte winnen- en te laten bekleden met een dunnere, maar aan je wensen en gewicht aangepaste polstering, kom je misschien net tot de oplossing die voor jou voldoet.
Waarschuwing
De hierboven beschreven modificaties laat je best uitvoeren door iemand die er écht verstand van heeft. Een vakman zal je veel hoofdbrekers besparen en in de regel puik werk afleveren. Bedenk dat sommige van de vermelde aanpassingen een belangrijke invloed uitoefenen op het rijgedrag van je motor en dat, indien de modificaties niet professioneel worden uitgevoerd, er een reëel gevaar kan ontstaan voor jezelf zowel als voor je medeweggebruikers. Denken dat je het allemaal wel zelf kunt is één ding, het project perfect uitvoeren is meestal heel wat anders. Met je beide voeten op de grond blijven wanneer je één of een combinatie van bovenvermelde aanpassingen overweegt, is dan ook in dit geval een levensnoodzakelijke raad.